تنفس دهانی، بلع نامناسب، عادات غلط و موقعیت بد زبان: عوامل مهم در شکست نتایج درمان ارتودنسی
تمرینات زبان به بهبود موقعیت آن کمک می کند
هنگامی که یک بیمار دارای انسداد مجاری نتفسی و یا انسداد بینی باشد ، وادار به تنفس از راه دهان می شود. دندان های بیرون زده و به عبارت کلی وجود فاصله میان دندانهای بالا و پایین که اپن بایت open bite نامیده می شوند نیز می توانند تنفس دهان را موجب شوند زیرا اجازه نمی دهند که لب ها در حالت عادی یا استراحت با هم در تماس قرار گیرند و این شرایط را برای تنفس از راه دهان مستعد می کند ( و در بسیاری از مواقع نیز فرد تنها از روی عادت زبان خود را در این موقعیت نامناسب قرار میدهد). از دیگر مشکلاتی که این تغییر موقعیت دندانها ممکن است بوجود بیاید، اشکال در تکلم و ادای حروف است.
به همین دلیل گاهی این پرسش پیش می آید که: کدام یک از ابتدا وجود داشته است؟ کدام یک مقصر اصلی می باشد؟ مشکل تنفسی یا مشکل فکی/دندانی؟
اعتقاد اغلب بر این است که که عضلات در بلندمدت بر استخوان و دندانها غلبه می کنند. بنابراین اگر انتظار برقراری یک درمان با ثبات ارتودنسی در بیماران مستعد به تنفس دهانی یا بیرون راندن زبان tongue thrust هستیم، باید تلاش نمود تا عضلات دهان و زبان بازپروری و تمرین داده شوند. زیرا الگوی تنفس دهان موجب عدم تعادل در بافتهای عضلانی شده و بر نتایج درمان ارتودنسی تاثیر می گذارد. در صورت بروز چنین مشکلی در بسیاری از موارد استفاده از وسایلی تحت عنوان “عادت شکن” تجویز و استفاده می شود (شکل زیر). اما به دلیل اینکه استفاده از این وسایل قدری دشوار بوده و به حوصله و همکاری نیاز دارد (این وسایل برای تکلم هم مزاحمت ایجاد می کنند)در گام اول معمولا تلاش می شود که بیمار خود از طریق تمرین و یادگیری موقعیت زبان این مشکل را حل کند.
آموزش زبان – تمرینات زبان
در طول سالها، مجموعه ای از تمرینات گردآوری شده اند تا بیماران با کمک آنها از بیرون آوردن زبان خود و قرار دادن آن ما بین دندانها اجتناب کنند
تمرینات فشاری
آیا می دانید که ما حدود 2000 بار در روز عمل بلعیدن را انجام می دهیم؟ و این روزانه برابر 1500 تا 6000 کیلوگرم اعمال فشار است! اگر این نیرو به طور نامطلوب اعمال شود، احتمالا می تواند بر روی دندان ها تاثیر بگذارد.
هدف در این تمرینات این است که زبان را عادت دهیم تا عمل بلع را درست انجام دهد. در این تمرینات هدف آن است که به زبان موقعیت صحیح خود را بیاموزیم (شکل زیر):
- زبان را در سقف دهان خود نگه دارید و آنرا به سمت بالا فشار دهید و بمدت 10 ثانیه نگه دارید. این کار را 10 بار تکرار کنید
- “سق زدن” زبان را در سقف دهان نگهداشته و سپس آنرا به سرعت به سمت پایین بکشید تا ایجاد صدا کند. نا آنجا که مقدور است در طول روز این کار را تکرار کنید. یک زمان خوب برای اینکار هنگام گوش دادن به موسیقی است که همراه با ریتم موسیقی “ضرب بگیریم”. به والدینی که فرزندشان باید این عمل را انجام می دهند نیز توصیه می شود در طول آهنگ فرزند خود را همراهی کنند.
- یک تمرین کمی دشوارتر ایجاد صدای “هورت کشیدن” است. نوک زبان را در همان موقعیت سقف دهان نگاه دارید اما این بار بجای ایجاد صدای “سق زدن” با کشیدن هوا به داخل دهان صدای “هورت کشیدن” را در بیاورید. زبان تمایل دارد که به عقب برود. در این موقعیت از زبان دندانها را روی هم گذاشته و با دهان بسته عمل بلع را انجام می دهیم.
- نوشیدن مایعات همراه با غذا می تواند در انجام صحیح عمل بلع اختلال ایجاد کند. اشخاصی که عادت دارند زبان خود را به جلو هدایت نمایند برای تسهیل عمل بلع عادت دارند تا حین خوردن غذا مایعات نیز بنوشند تا عمل بلع را راحتتر انجام دهند. توصیه می شود که این کار انجام نشود و نوشیدن مایعات به قبل و یا بعد از جویدن غذا موکول شود.
یادآوری می شود که زبان یه این راحتی با وضعیت جدید خود را سازگار نخواهد ساخت و تمرین طولانی و حوصله زیادی لازم است تا بتوان بر این عادت غلبه نمود. نهایتا اگر با تمرینات این اصلاح موقعیت صورت نگرفت، استفاده از وسایلی که در بالا نمایش داده شدند ممکن است تنها راه چاره باشد.
با انجام این تمرینات در شروع درمان ارتودنسی و ادامه این تمرینات، انتظار می رود همزمان با ایجاد تغییراتی که توسط متخصص ارتودنسی در موقعیت فک و دندانها ایجاد می کند که منجر به برقراری تماس صحیح میان دندانهای بالا و پایین می باشد، عضلات دهان و بافت نرم نیز بتدریج با شرایط جدید خود را سازگار نموده و نتایج با ثبات تری از درمان انتظار داشته باشیم.