در عین حالی که تقاضا برای انجام درمانهای ارتودنسی افزایش یافته است، بخشی از این افزایش تقاضا مربوط به بزرگسالان است که در عین حال که تمایل به انجام درمان ارتودنسی دارند، بواسطه دیده شدن وسایل ارتودنسی که روی دندانها قرار می گیرد به انجام درمان ارتودنسی رغبت خیلی زیادی از خود نشان نمی دهند.
همین امر موجب شده است که پژوهشگران و سازندگان وسایل ارتودنسی بدنبال راهکارهای جایگزین باشند. این امر منجر به پیدایش طیفی از وسایل ارتودنسی شده که در مجموعه ای تحت عنوان ارتودنسی نامرئی از آن یاد می شود.
اگر چه که تمامی این وسایل نامرئی نیستند، اما به واسطه اهدافی که برای ساخت آنها، یعنی دیده نشدن وسایل، در نظر گرفته شده می توان آنها را در چنین گروهی طبقه بندی نمود. این وسایل عبارتند از:
- براکتهای شفاف
- ارتودنسی داخلی (زبانی)
- طلقهای شفاف (الاینر ها)
در اینجا قصد داریم تا در مورد آخر ، یعنی طلقها یا الاینر ها، که در زمان کنونی بیشتر از این نوع وسایل به عنوان ارتودنسی نامرئی یاد می شود، صحبت می کنیم و با تواناییهای آن آشنا شویم:
الاینر ها مجموعه ای از طلقهای شفافی هستند که بر روی دندانها قرار گرفته و با تغییر شکلی که در هر یک از آنها ایجاد شده دندانهای نامرتب مقداری حرکت می کنند. مجموعه ای از این طلقها به صورت متوالی در اختیار بیمار قرار داده می شود تا این حرکات به تدریج پیش بروند و نهایتا به حرکت کامل دندان تا رفع نامرتبی منجر شوند.
نمونه ای از نتایج درمان با کمک ارتودنسی نامرئی (بالا قبل از درمان، پایین بعد از درمان)
علاوه بر ظاهر مطلوب و نامرئی آن، یکی دیگر از محاسن این طلقهای شفاف امکان برداشتن آنها در موارد اضطراری است. اگر چه که استفاده از آنها بسیار آسان است و آزردگی برای بیمار ندارد، ممکن است بنا به دلایلی (مثلا پر کردن یک دندان یا جرمگیری) خارج نمودن دستگاه ضرورت یابد. براکتهای معمولی ثابت ارتودنسی همانطور که از نامشان بر می آید قابل برداشتن نیستند و در چنین مواردی با چالشهایی روبرو خواهیم بود.
ارتودنسی نامرئی با تمام محاسنی که دارد، هنوز نتوانسته جایگزین کاملی برای سیمهای ثابت ارتودنسی شود
طبق تحقیقات نسبت جدید منتشر شده در نشریه Angle Orthodontist آمریکا، بکار گیری پلاکهای شفاف یا الاینر ها هنوز نتوانسته است به تمام اهداف درمانی دست پیدا کند. در یکی از این تحقیقات که بر روی تعدادی از بیماران درمان شده با ارتودنسی نامرئی انجام شد، پیش از شروع درمان با این پلاکها، 24 معیار برای نتیجه مطلوب درمان بیماران بعنوان هدف گذاری در نظر گرفته شد. در حالیکه در خاتمه درمان، به طور میانگین تنها به 15 معیار از این 24 هدف دسترسی حاصل شد. این می تواند به آن معنی باشد که پلاکهای شفاف نامرئی ارتودنسی در حال حاضر تنها قادر هستند که به حدود 60% از نتایج مورد انتظار دست یابند. این در حالی است که دستگاههای ارتودنسی ثابت (سیمها) دقتی به مراتب بالاتر داشته و یکی از محاسن آن این است که قابلیت تنظیم بالاتری وجود دارد در حالیکه پلاکهای شفاف از قابلیت تنظیم محدودی برخوردار هستند و همواره احتمال آن هست که در انتهای درمان از سیمهای ثابت استفاده شود، هر چند برای مدتی کوتاه. و با توجه به هزینه های نسبتا بالاتر این نوع از ارتودنسی نامرئی، پرسشی که از سوی بیماران مطرح می شود این است که آیا این روش مقرون به صرفه خواهد بود؟
طبق تجربه ای که شخصا با این نوع از وسایل داشته ام ( نمونه ای از آن در تصاویر بالا قابل مشاهده است) اصلاح نامرتبی های خفیف تا متوسط به وسیله این نوع از ارتودنسی نامرئی به خوبی صورت می گیرد. اما برای موارد پیچیده تر شاید بهتر آن باشد که منتظر پیشرفتهای فنی بیشتری در ساخت و به کار گیری این وسایل باشیم.
در پایان لازم به یادآوری نیز هست که نتایج به دست آمده از این تحقیق محدود است و برای تصمیم گیری در خصوص کیفیت نتایج حاصل از این روش قطعا نیاز به تحقیقات بیشتر دارد و از آنجا که این روش درمانی نسبتا جدیدتر می باشد، تحقیقات انجام شده بر روی آنها نیز محدود است نمی تواند با یک تحقیق در خصوص عملکرد این دستگاه ها به طور قطعی قضاوت نمود. اما آنچه که برآیند این تحقیقات در حال حاضر نشان می دهد این است که توانایی این روش در درمان دقیق نامرتبی های دندانی کامل نیست. تا زمانی که کیفیت درمان با این نوع از ارتودنسی نامرئی بهبود یابد، بیماران می توانند از پزشک خود درخواست راهکارهای جایگزینی که در ابتدای مقاله عنوان شد بنمایند که هم از نتایج بهتری برخوردار بوده و هم ظاهر قابل قبولی دارند.
منابع
1. Predicted and actual end-of-treatment occlusion produced with aligner therapy.
Buschang PH, Ross M, Shaw SG, Crosby D, Campbell PM.
Angle Orthod. 2015 Sep;85(5):723-7. doi: 10.2319/043014-311.1. Epub 2014 Nov 5.
2. Efficacy of clear aligners in controlling orthodontic tooth movement: a systematic review.
Rossini G, Parrini S, Castroflorio T, Deregibus A, Debernardi CL.
Angle Orthod. 2015 Sep;85(5):881-9. doi: 10.2319/061614-436.1. Epub 2014 Nov 20.