جنبه های مختلف بهداشت دهان و دندان-کلیات و فهرستی از اجزا

در بخش مقدمه اشاره ای مختصر کردیم به اینکه رعایت بهداشت و حفظ سلامت دهان و دندان تنها محدود به کنترل و پیشگیری از پوسیدگی و مسواک زدن نمی شود و اینکه بسیاری از شما به این نکته واقف هستید. اما عده ای از هموطنان نیز هستند که با یک یا دو جنبه دیگر از رعایت بهداشت دهان و دندان آشنا هستند، مثلا نخ دندان کشیدن یا بیماری لثه و این آگاهی اگر چه خیلی خیلی خوب است (شاید بیش از تصورتان) اما قطعا کافی نیست. خصوصا اینکه در شرایط کنونی جامعه و همانطور که در مقدمه اشاره کردیم، ناگزیر هستیم که فعلا بر روی آگاهی فردی تاکید کنیم. هر چه بیشتر بدانیم، بهتر می توانیم از خودمان مراقبت کنیم.

 در این مقاله تلاش می کنیم به شکلی کلی، نگاهی جامع تر به سلامت دهان و دندان بیاندازیم و می خواهیم از طریق آشنا شدن با اجزایی که در دهان هستند این کار را انجام دهیم. اما یاد آوری هم می کنم که این کار فقط برای ساده تر کردن موضوع است و اگر حواسمان نباشد ممکن است به اشتباه بیفتیم. به یاد داشته باشیم که دهان یک مجموعه مجزا از بدن نیست. یعنی اینکه نکات و اجزایی که در اینجا مطرح می شوند باز هم تمامی مطالب نیستند. ما قادر نخواهیم بود که در همین یک مقاله به تمام بیماریهای مرتبط با دهان بپردازیم، مثلا بیماری رفلاکس معده که خیلی از شما شنیده اید به سلامت دهان و دندان ربط پیدا می کند. در این بیماری که به ترش کردن هم ممکن است شناخته شود، اسید معده به داخل دهان بر می گردد و این اسید مینای دندان را از بین می برد.

ذکر کردن مثالها  به این شکل ما را از کلیات بحث دور می کند و احتمالا گیج می شویم. شاید بد نباشد به فهرستی از اجزا حفره دهان اشاره کنیم و در کنار آن مثالهایی از مشکلات یا بیماریهای مربوط به آن اشاره کنیم:

  1. دندانها: پوسیدگی- شکستگی- فرسایش ناشی از عوامل مکانیکی (دندان قروچه) یا شیمیایی ( رفلاکس)
  2. لثه: التهاب – عفونت – زخمها – سایش و تحلیل
  3. غشا یا غلاف اطراف دندان: تخریب بدنبال فشارهای بیمورد و شدید به دندانها (عاداتی مانند جویدن ناخن)
  4. استخوان: شکستگی- تحلیل و تخریب به دلایل متعدد- پوکی
  5. رگها: آسیبهای عروقی بصورت مستقیم و موضعی مانند زخمها و بریدگی ها – پارگی و یا بصورت عمومی در کل بدن مانند التهاب عروق
  6. اعصاب: آسیبهای موضعی مانند پارگی و تخریب و زخمها یا عمومی مانند التهابهای متنشر یا عوارضی که بیماریهایی مانند ام اس ایجاد می کنند.
  7. عضلات: پارگی بواسطه ضربه ها یا جراحتها، فلج عضلانی
  8. مفصل فکی-گیجگاهی: تخریب و درد مفصل ناشی از نیروهای مخرب مانند ضربه ها و عادات (دندان قروچه، جویدن ناخن)
  9. مخاط پوشاننده حفره دهان: زخمها و عفونتها- سرطان ناشی از مصرف دخانیات
  10. 10.  غدد بزاقی: مصرف داروهایی که ترشح بزاق را متوقف و خشکی دهان ایجاد می کنند.

بسیار خوب، تنها با چند مثال آشنا شدید و الان مقایسه کنید که برای رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از چه بخشی از این چند مثال پیشگیری می کند! اما جالب و پیچیده می شود اگر بدانید که اهمیت دادن به مسواک و نخ دندان اثراتی غیر مستقیم و ظاهرا پنهانی بر روی بخشهایی از این مثالها دارد. مثلا اگر شما دندان را سالم نگهدارید، دندان دچار پوسیدگی و شکستگی ناشی از آن نمی شود که لبه ای تیز و برنده پیدا کند، تا زبان و مخاط گونه را زخم کند، و در عین حال حفره ای پر از میکروب در آن بوجود نمی آید تا به کانونی برای جمع شدن میکروبها و انتشار عفونت به این مخاط زخمی تبدیل شود. یا مثلا مسواک زدن به کاهش احتمال ابتلا به دیابت و بیماری قلبی هم کمک می کند. پس خوشحال باشید اگر به مسواک و نخ دندان اهمیت می دهید و در عین حال تلاش کنید که با مراقبتهای بیشتری که با هم دنبال خواهیم کرد،  به مسواک زدن و نخ دندان کشیدنتان، بهایی چند برابر بدهید.

ارتباط تنگاتنگی بین سلامت دهان و سلامت عمومی بدن وجود دارد که در مقاله ای دیگر به آن اشاره ای مختصر کرده ام. اما می خواهم فعلا روی بهداشت دهان و دندان متمرکز باقی بمانم در نتیجه مجموعه مقالات پیش رو را به آن اختصاص دهم. و علی رغم در هم تنیدگی، تلاش می کنم که بر اساس اجزایی که در بالا فهرست کردم مطالب را پیش ببرم. پس با شماره یک شروع خواهیم کرد: دندان.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.